«Қара айна» сериалының бір эпизодында барлық адамдардың бір-біріне баға бере алатын гаджеттері бар әлем көрсетіледі, бірақ бұл әлеуметтік желілерде емес, нағыз өмірде болады. Жолаушыға жымидыңыз, жол бердіңіз, көршіңізге көмектестіңіз – олар сізге 5 жұлдыз қояды. Дөрекілік жасадыңыз, балағаттадыңыз, алдадыңыз – олар сізге бір ұпай береді. Кез келген әрекет лайкпен немесе дизлайкпен аяқталады.
Көпшілікке бұл идея қорқынышты болып көрінуі мүмкін. Мүмкін, себебі фильмде мұндай жүйенің салдары қараңғы түстермен көрсетілген. Басты кейіпкер жоғары рейтинг алу үшін бәрін жоғалтады – адамдарға жағымпазданады, шынайы емес жылы шырай танытады және өзін ұмытады.
Бірақ көркем драманы бір жаққа қойып, салқынқанды ойлансақ, бұл идеяның негізі жақсы ғой.
Егер әр адам өзінің кез келген әрекетін басқалар бағалай алатынын білсе, не болар еді? Күнделікті өмір қалай өзгеретінін елестетіп көріңіз. Адамдар сыпайы, мейірімді бола түсер еді. Бұл тек ішкі әдептілік пен мейірімділіктен ғана емес, сонымен қатар есептен де болар еді, өйткені дөрекілік пен хамдық олардың беделіне тікелей әсер етеді.
Әлеуметтік рейтинг әмбебап кері байланыс жүйесі әрі біршама валютаға айналар еді. Рейтингіңіз жоғары болса – жақсы жұмысқа орналасу, сапалы қызмет алу, банктерден, мейрамханалардан, әуекомпаниялардан үлкен бонустар алу мүмкіндігіңіз де жоғары болады. Бұл қазіргі өмірдегідей: жағымды адамдарға көмектесуге дайын, оларға жиі жақсы нәрселер ұсынылады. Тек мұның бәрі түсінікті әрі логикалы болар еді.
Иә, шектен шығушылықтар да болады.
Иә, жасанды жымиған жалған мейірімділер пайда болады.
Бірақ, шынымды айтсам, мұндай көрнекі сыпайылық мен үшін қоғамдық орындарда, көлікте, жұмыста әлі де кездесетін дөрекілік пен хамдықтан әлдеқайда жақсы.
Сыпайы болу әдетке айналған әлем – тіпті жұлдыздар үшін болса да – маған шынайы дөрекі болу әдетке айналған әлемнен ұнайды.
Сондықтан, егер ертең осындай гаджеттер пайда болса – мен бұл өнертабысқа 5 жұлдыз қояр едім.
COMMENTS