Саяси тұрғыдан – демократиялық мемлекет.

            Депутаттарды, әкімдер мен соттарды сайлау арқылы халықтың билікке нақты ықпалы бар. Мемлекетте оппозиция бар және қолдауға ие. Қос партиялы жүйе орныққан және олар халықтың дауысы мен қолдауына ие болу үшін үнемі таласқа түседі. Жеңіске жеткен партия көшбасшысы президент атанады, бірақ екі мерзімнен аса билікте отыра алмайды. Белгілі бір жеке …

Бізде, мемлекеттік басқару жүйесінде басшының мәртебесі азаматтардан басым болатыны кәдімгі жағдай ретінде қалыптасып кетті.

Адам саны көп болатын жиналыстың ортасында, тіпті жеке сұрақтар бойынша келген азаматтарды қабылдау кезінде шенеунік: «Кешіріңіз, Премьер министр шақырып жатыр» немесе «Кешіріңіз, бастығым қоңырау шалды» деген сөздермен тұрып кетіп қалуы мүмкін. Ал жиналысқа қатысушылардың барлығында бұл қылық ықыластық қолдауды тудырады: «О, иә, әрине. Егер басшы шақырып …

        – Тыңдашы, сен осы қазақ тілі жайлы тақырыпты не үшін қайта- қайта қозғай бересің? Сен қайықты әдейі тербетіп жатсың ба? Осында украиндық сценарийді қайталағың келе ме? Жақсы тұрып жатырмыз ғой. Құдайға шүкір, бейбіт және тыныш. Барлығы бәріне қанағатты, сең болсаң қайтадан қазақ тілі жайлы посттар жаза бересің. Не үшін?

       – Саған жақсы тұрып …

      Қазақ тілі әлі даму мен қалыптасу үрдісін өткеріп жатыр. Тәуелсіздіңтің алғашқы жылдары жаңа құбылыстар мен заттарға тек «қазақи» балама ойлап табу сәнге айналды. Бұл орысшадан мүлдем бас тартумен түсіндірілгенмен, бұл сөздердің төркіні батыс жақта екендігіне ешкім мән бермейтін. Осы кезеңде қазақ тілінде «күйсандық» – «пианино», «әуежай» – «аэропорт», «ғаламтор» – «интернет», «ұшақ» – «самолет» және тағы басқа …

Бір қайықта көп кісілер отырғанда, тепе-теңдікті сақтау маңызды. Адамдардың негізгі көпшілігі ортада отыру қажет. Осылай қайық орнықты болады.

Тағы да осындай қайықта сабырлылық пен әділдікті сақтау маңызды. 

Қалай болуы мүмкін?

Бір адам әдейі немесе адал ниетпен оң бүйірге ауысады және дәл шетіне тұрады. Бұдан қайық жантаяды. Бәріне қайық оң жаққа төңкеріліп кететін сияқты көрінеді де олар қарама-қарсы жаққа – сол …

          Танымалдылықта жұлдыз қалағанын айта алатын және істей алатын сызық болады. Оның әрбір  іс-әрекеті айнымас жанкүйерлерінің көңілінен шығады. Тіпті  бос сөздері де.  Олар бұл әңгімелерден терең мағына, кемеңгерлік пен данышпандылықты іздейді.

          Дәл осы сөздерді жаңадан келген белгісіз біреу айтса, күлкі қылып, келемеждеп және қарғыс айтады.

          Әрбір …

      Кей кезде мынадай сөздердерді естимін:

      «Бұл блогер жанжалды оқиғаларды іздеуде жарты елді шарлады. Барлық ормандармен жазық даланы кезді. Сіз оны іс үшін тырысып жүр  деп ойлайсыз ба? Қайдағы! Өзі үшін, өзінің даңқы үшін ғана. Ал сіздер болсаңыз, адал алақоржындары сияқты, оған лайк басып, мадақтау сөздер жазып қалдырасыздар. Ол сіздерді  қолданып отыр. Өзімшіл!»

    …

           Әр жылы Құрбат айтта біздің елде мыңдаған мұсылманбар бір күнде мың бас ірі қара мал сояды: қой, жылқы ,сиыр.

           Менің бұл ғұрыпқа ешқандай қарсылық білдірмеймін. Оның бастапқы мағынасы – айналадағы  адамдарға көмектесу, жақсылық жасау. Бұл исламның адамгершілік пен адамзатқа деген сүйіспеншілікті көрсетеді.

           Бірақ бір күні …

 Жетістікке жеткісі келетін адамдардың екі санаты бар.

          Біріншісі, жетістікке жеткендердің тарихын бірден іздейтіндер. Қазақстанның табысты бизнесмені кім? Бұл түсінікті жайт. Прокурордың баласы немесе министрдің күйеу баласы, я болмаса президеттің туысқаны. Сен оларға  олай емес екенін дәлелдей бастайсың. Қарапайым мұғалімдер отбасында туған бала өз күшімен аяққа тұрды. Келесі гипотезаға өтейік:ол әрине мемлекеттің тапсырысы бойынша өсті.Менде дәл …

       Мемлекеттің авторитарлық басшысы аяқ астынан биліктен кетсе, елдегі жағдай бірден жақсы жаққа өзгере қоймайды.

       Көбінесе билікке бұрынғы басшының айналасындағы адам немесе алдын-ала даярлаған мұрагер келеді, кейде кездейсоқ біреудің билікке ие болып кетуі де мүмкін. Бұл жағдайларға тарихтан да, жақын көршілермізден де мысал келтіруге болады.

       Авторитарлық президенттің айналасында болған адам билікті қолына …